Είναι ήσυχος και απομονωμένος, καθώς δεν υπάρχει οδικό δίκτυο που να τον συνδέει με άλλο χωριό. Οι επισκέπτες πρέπει είτε να διασχίσουν το φαράγγι, μέσα από μια διαδρομή που διαρκεί έξι ώρες, είτε να φτάσουν με πλοίο δια θαλάσσης. Πρόκειται για την Αγία Ρουμέλη, χωριό των Σφακίων, το οποίο είναι χτισμένο εκεί όπου τελειώνει ο Εθνικός Δρυμός της Σαμαριάς.
Πιστεύεται ότι εδώ υπήρχε πριν από αιώνες ναός αφιερωμένος στη θεά των Ρωμαίων, Ρουμιλία ή Ρουμίνα. Η θεά προστάτευε τα ποίμνια και σίγουρα στην ορεινή περιοχή οι κτηνοτρόφοι είχαν καθε λόγο να την επικαλούνται. Στη συνέχεια ο ρωμαϊκός ναός να μετατράπηκε σε χριστιανικό και μετονομάστηκε σε Αγία Ρουμιλία, απ’ όπου με παραφθορά προέκυψε το τοπωνύμιο Αγία Ρουμέλη.
Παρόλο που ο οικισμός είναι απόρθητος και απομονωμένος, οι Τούρκοι τον κατέστρεψαν μια φορά το 1867
Εκεί κατέφυγε τον Χειμώνα του 1866 η Επαναστατική Συνέλευση της Κρήτης, η οποία εγκατέλειψε το μέρος έπειτα από τις επιθέσεις των Τούρκων. Επίσης, από εκεί διέφυγε τον Μάιο του 1941 η ελληνική κυβέρνηση του Τσουδερού και του βασιλιά Γεωργίου, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Κρήτη.
Το φρούριο των Τούρκων στην Αγία Ρούμελη
Σε έναν λόφο πάνω από τον οικισμό δεσπόζει ένα τούρκικο φρούριο, το οποίο χτίστηκε τα χρόνια της Τουρκοκρατίας για τον έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής. Από το ύψος του φαίνεται η έξοδος του φαραγγιού, τα νησάκια Γαύδος και Γαυδοπούλα και το Λιβυκό πέλαγος. Σε κοντινή απόσταση υπάρχουν τα ερείπια του ναού του Ταραίου Απόλλωνα και η αρχαία δωρική πόλη της Τάρρας. Η Τάρρα αποτελούσε κέντρο λατρείας του Θεού Απόλλωνα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν το μέρος όπου κατέφυγαν ο Απόλλωνας και η Άρτεμις, αφού σκότωσαν τον Πύθωνα στους Δελφούς.
Η εκκλησία του Αγίου Παύλου στην Αγία Ρουμέλη. Χτίστηκε τον 10ο αιώνα. Έχει σταυροειδή αρχιτεκτονική και κυλινδρικό θόλο στο κέντρο
Ανατολικά του χωριού, δίπλα από μια πευκόφυτη παραλία, υπάρχει μια πανέμορφη βυζαντινή εκκλησία, η οποία χτίστηκε προς τιμήν του απόστολου Παύλου, ο οποίος επισκέφτηκε την περιοχή, καθώς ταξίδευε προς τη Ρώμη. Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, στο σημείο όπου ανεγέρθη το εκκλησάκι ο απόστολος Παύλος βάφτισε τους χριστιανούς. …
